بستریابی مدراس نوین کاشان و شناساندن آنها

هدف این مقاله،بررسی عوامل رشد مدارس نوین کاشان و معرفی نهادهای آموزشی این شهر در یک‌ بستر تاریخی است.از این‌رو،ابتدا به شرح عوامل و اقشار اجتماعی مؤثر بر رشد مدارس نوین از جمله‌ روشنفکران،محصلان اعزامی به فرنگ،روحانیون متجدد،یهودیان این شهر،نایبیان،موقعیت جغرافیائی آن، وجود دو دستگی دیرینه میان اهالی،جریان مشروطیت و نو گرائی(تجدد)و بورژوازی کمپرادور(وابسته) پرداخته،آنگاه نهادهای آموزشی،مکتبخانه‌ها،مدارس نوین ملی مسلمانان و یهودیان را معرفی می‌کند. کلید واژه‌ها: آموزش و پرورش،کاشان،مدارس غیرانتفاعی،مشروطیت،یهودیان،اقلیت‌های دینی،اصلاحات اجتماعی، مدارس اقلیت‌های مذهبی،نایبیان،نو گرائی. کاشان در عصر قاجار به‌طور اعم و در دورهء ناصری به‌طور اخص،به سبب موقعیت جغرافیائی‌ خاص و واقع شدن در نزدیکی تهران،بسرعت از تحولات پایتخت متأثر می‌گردید.بجز مورد پیشگفته، رفت و آمد تجار کاشی به تهران و تبعید افراد به‌ کاشان،باعث شده بود که این شهر از یک طرف‌ همواره در معرض تحولات جدید قرار بگیرد و از طرف دریگر وجود جامعهء مذهبی سنتی در داخل‌ شهر،امکان ایجاد تقابل میان نو گرائی و سنت را قابل پیش‌بینی می‌کرد.تعارضات محلی و دو دستگی‌ اهالی شهر نیز بر وخامت اوضاع می‌افزود.لذا حکام‌ شهر در دورهء ناصری در صورت برقراری توازن بین‌ دو دستهء رقیب،می‌توانستند مدت بیشتری را در رأس‌ قدرت بمانند.در این صورت بود که گزارشهائی از رضایت اهالی به مرکز مخابره می‌شد.1 پس،کاشان در دورهء قاجار بین دو جریان قرار داشت:سنت قوی و نیرومند از یک طرف که در بحث تربیت نیروی انسانی آن،مدارس قدیمهء کاشان‌ فعال بود و از طرف دیگر،تحولات دنیای جدید بود که به چندین دلیل در کاشان زودتر از برخی نقاط دیگر به وجود آمد که از ثمرات این تحولات ایجاد مدارس نوین در کاشان بود.در ادامه ابتدا به بررسی‌ بستر ایجاد مدارس نوین در کاشان پرداخته می‌شود و سپس تعدادی از مدارس به ترتیب قدمت معرفی‌ خواهد شد.